Θεσσαλονίκη: Τρία εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, σε ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, πεθαίνουν κάθε χρόνο από τροφιμογενή και υδατογενή νοσήματα, ενώ πολλά εκατομμύρια ασθενούν, πολλές φορές σε πλαίσια επιδημικά, που κλιμακώνονται σε επίπεδο έκτακτης ανάγκης ασφάλειας τροφίμων.
Οι συνέπειες μπορεί να είναι πολύ σοβαρές στις οικονομίες των χωρών, ως αποτέλεσμα του κόστους για την αντιμετώπιση του κινδύνου και της παρεμπόδισης του εξαγωγικού εμπορίου, όπως και στην καθημερινότητα των πολιτών ως μείωση της διαθεσιμότητας τροφίμων για κατανάλωση.
Αυτό οφείλεται στο ότι το 60% περίπου από τις αναγνωρισμένες σήμερα 1.461 νοσολογικές οντότητες του ανθρώπου οφείλονται σε βιολογικούς παθογόνους παράγοντες, που έχουν πολλαπλούς ξενιστές και κινούνται μεταξύ διαφορετικών ειδών. Επιπλέον, πάνω από το 75% των νεοεμφανισθέντων λοιμωδών νοσημάτων στον άνθρωπο, τα τελευταία 30 χρόνια, έχουν χαρακτηριστεί ως ανθρωποζωονόσοι. Επομένως η αλληλεξάρτηση με τα ζώα είναι ίσως σήμερα ο πλέον κρίσιμος παράγοντας κινδύνου για την υγεία και ευημερία του ανθρώπου.
Αυτά τόνισε ο πρόεδρος της Ελληνικής Κτηνιατρικής Εταιρείας Απόστολος Ράντσιος, επίκουρος καθηγητής κτηνιατρικής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στην εισήγησή του για το δόγμα της «ενιαίας ιατρικής» στο 23ο Ιατρικό Συνέδριο Ενόπλων Δυνάμεων, που διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη με την προεδρία του γενικού αρχίατρου Χαράλαμπου Μπερμπερίδη.
Ο κ.Ράντσιος πρόσθεσε, ότι πριν από λίγα χρόνια ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υιοθέτησε νέο ορισμό για τη δημόσια κτηνιατρική υγεία. Σύμφωνα με αυτόν, δημόσια κτηνιατρική υγεία είναι το σύνολο των συνεισφορών στη φυσική, ψυχική και κοινωνική ευημερία των ανθρώπων δια της κατανόησης και εφαρμογής της κτηνιατρικής επιστήμης. Η εκτροφή και υγεία των ζώων συνδέονται στενά με την υγεία του ανθρώπου και η δημόσια κτηνιατρική υγεία είναι θεμελιώδες μέρος της δημόσιας υγείας, για την οποία η υγεία και ευημερία του ανθρώπου είναι οι βασικοί αντικειμενικοί σκοποί.
Η δημόσια κτηνιατρική υγεία είναι πολυκλαδική και συμβάλλει σε πολλούς τομείς της δημόσιας υγείας που δεν συνδέονται πάντοτε με την υγεία των ζώων. Με σκοπό την ολοκλήρωση της δημόσιας κτηνιατρικής υγείας στους σκοπούς της δημόσιας υγείας είναι σημαντικό να βελτιωθεί η συνεργασία μεταξύ ιατρικής του ανθρώπου και της κτηνιατρικής, καθώς και με τις περιβαλλοντικές επιστήμες και άλλα σχετικά πεδία, σύμφωνα με τις αρχές της «ενιαίας υγείας».
Το δόγμα της «ενιαίας (μίας) ιατρικής» («One Medicine») συνίσταται στην ολοκληρωμένη αντίληψη και αντιμετώπιση των σύγχρονων ζητημάτων υγείας με τη σύγκλιση των πεδίων, που αφορούν στον άνθρωπο, στα ζώα και στο περιβάλλον, στο αξίωμα της «ενιαίας (μίας) υγείας».
Ο πυρήνας της ενιαίας υγείας είναι ο έλεγχος των λοιμωδών νοσημάτων, τα οποία έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ιστορίας του ανθρώπου. Αυτό παίρνει δραματική μορφή στον 21ο αιώνα εξαιτίας παραγόντων που συγκλίνουν για τη διαμόρφωση μιας «τέλειας μικροβιακής θύελλας».
Θανατηφόρες και οικονομικά καταστροφικές ενζωοτίες ιστορικά πάντοτε υπήρχαν και δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι νέα παθογόνα θα κάνουν την εμφάνισή τους και θα διαδοθούν. Η συλλογική δεξαμενή π.χ. των ιών της γρίπης του ανθρώπου, των πτηνών, των χοίρων και άλλων ζώων διαφοροποιούνται όλο πιο πολύ και νέα στελέχη εμφανίζονται μεταφερόμενα από είδος σε είδος.
Τα νοσήματα στα φυτά, στα ζώα και στους ανθρώπους είναι το αποτέλεσμα συμπλέγματος αλληλεπιδρώντων παραγόντων. Μεταξύ των παραγόντων, που συμβάλουν στη διαμόρφωση αυτών των συνθηκών είναι οι κλιματικές αλλαγές, η μορφή της οικονομικής ανάπτυξης και οι χρήσεις της γης, προβλήματα ασφάλειας τροφίμων, η παγκοσμιοποίηση των ταξιδιών και των μεταφορών ανθρώπων ζώων και τροφίμων, δημογραφικά προβλήματα, κοινωνικές ανισότητες, φτώχεια και μετανάστευση, νοοτροπία καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος για την εξυπηρέτηση πρόσκαιρου κερδοσκοπικού οφέλους, ανεπαρκής ή ακόμα και κατάρρευση δημόσιων υποδομών υγείας ζώων, προσαρμογή των βιολογικών παθογόνων παραγόντων στις διαμορφούμενες νέες συνθήκες, ευαισθητοποίηση ξενιστών και ανατροπή των παραδοσιακών γεωγραφικών ορίων εκδήλωσης των λοιμωδών νοσημάτων. Ας σημειωθεί, ως εκ περισσού ίσως, ότι πολλοί, από τους παράγοντες αυτούς, είναι ανθρωπογενείς και εκδηλώνονται αλληλεξαρτώμενοι σε παγκόσμια κλίμακα.