Κινδύνους για την υγεία κρύβουν δεκάδες προϊόντα καθημερινής οικιακής χρήσης
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Μάνος Χαραλαμπάκης manosh@dolnet.gr
Πονοκεφάλους και ναυτία αντί για χαλάρωση προκαλούσε σε πολλούς Αμερικανούς το ντους στο μπάνιο. Αιτία ήταν οι πλαστικές κουρτίνες μπάνιου από ΡVC (προϊόντα βινυλίου). Έρευνα που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες έδειξε ότι οι κουρτίνες- ειδικά στις υψηλές θερμοκρασίες- απελευθέρωναν φθαλικές ενώσεις.
Πρόκειται για ουσίες που μπορεί να προκαλέσουν ορμονικές διαταραχές και προβλήματα αναπαραγωγής. Οι επικίνδυνες χημικές ουσίες όμως, όπως αποδεικνύεται, δεν κάνουν… εθνικές διακρίσεις. Σε «βασίλεια» των τοξικών ουσιών έχουν μετατραπεί και τα ελληνικά σπίτια, απειλώντας την υγεία των πολιτών. Έπιπλα, παιδικά παιχνίδια, χαλιά, καθαριστικά, καλλυντικά, ακόμα και οικιακές συσκευές περιέχουν καλά κρυμμένα επικίνδυνα χημικά. Πολλά απ΄ αυτά είναι αόρατα και άοσμα και οι πολίτες είναι δύσκολo να αντιληφθούν την ύπαρξή τους.
Ενδεικτικό είναι ότι κάθε εβδομάδα στις ευρωπαϊκές χώρες χτυπάει συναγερμός μέσω του συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Rapid Αlert System for non-food consumer products) για 4-5 προϊόντα κατά μέσο όρο που περιέχουν ουσίες επικίνδυνες για την υγεία. Η πλειονότητά τους αφορά παιδικά παιχνίδια και αξεσουάρ, ρούχα και οικιακές συσκευές.
Το σήμα φτάνει και στην Ελλάδα, αφού πολλά από τα προϊόντα μπορεί να έχουν κυκλοφορήσει και στην ελληνική αγορά. Για παράδειγμα, πριν από μερικές ημέρες οι γερμανικές αρχές εντόπισαν ένα θερμός που περιείχε αμίαντο. Πρόκειται για το τοξικό υλικό, η χρήση και παραγωγή του οποίου έχει απαγορευτεί από το 2005 αφού προκαλεί καρκίνο.
Συναγερμός χτύπησε στις αρχές Ιουνίου και για μία σαλιάρα που εντοπίστηκε από τις τσεχικές αρχές. Κι αυτό διότι περιείχε την ουσία φορμαλδεΰδη- προκαλεί βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα, το συκώτι και τα νεφρά- πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια.
Ενδεικτικό είναι ότι κάθε εβδομάδα στις ευρωπαϊκές χώρες χτυπάει συναγερμός μέσω του συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Rapid Αlert System for non-food consumer products) για 4-5 προϊόντα κατά μέσο όρο που περιέχουν ουσίες επικίνδυνες για την υγεία. Η πλειονότητά τους αφορά παιδικά παιχνίδια και αξεσουάρ, ρούχα και οικιακές συσκευές.
Το σήμα φτάνει και στην Ελλάδα, αφού πολλά από τα προϊόντα μπορεί να έχουν κυκλοφορήσει και στην ελληνική αγορά. Για παράδειγμα, πριν από μερικές ημέρες οι γερμανικές αρχές εντόπισαν ένα θερμός που περιείχε αμίαντο. Πρόκειται για το τοξικό υλικό, η χρήση και παραγωγή του οποίου έχει απαγορευτεί από το 2005 αφού προκαλεί καρκίνο.
Συναγερμός χτύπησε στις αρχές Ιουνίου και για μία σαλιάρα που εντοπίστηκε από τις τσεχικές αρχές. Κι αυτό διότι περιείχε την ουσία φορμαλδεΰδη- προκαλεί βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα, το συκώτι και τα νεφρά- πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια.
Οι επιπτώσεις
Γωνιά του σπιτιού χωρίς επικίνδυνες χημικές ουσίες δεν υπάρχει, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες. «Η φορμαλδεΰδη για παράδειγμα χρησιμοποιείται σε χαλιά και κουρτίνες ως εντομοκτόνο», τονίζει ο χημικός- πρώην διευθυντής ερευνών του «Δημόκριτου» κ. Νίκος Κατσαρός. Τα ίδια προϊόντα μπορεί να περιέχουν και τις ουσίες πολυβρωμοδιφαινύλια, συμπληρώνει. Πρόκειται για ουσίες που χρησιμοποιούνται ως επιβραδυντές καύσης και θεωρούνται ύποπτες για πρόκληση ορμονικών διαταραχών και καρκινογενέσεων. Ακόμη και στα ρούχα μπορεί να περιέχονται επικίνδυνες ουσίες, όπως αναφέρει ο κατάλογος της Greenpeace για τα «τοξικά στο σπίτι». Οι πιτζάμες είναι πιθανόν να κρύβουν φθαλικές ενώσεις, όπως συμβαίνει και με τις πλαστικές κουρτίνες μπάνιου δηλαδή. Πρόσφατα εξάλλου το ευρωπαϊκό σύστημα συναγερμού έστειλε ειδοποίηση για την ύπαρξη αρωματικών αμινών- ουσίες που προκαλούν καρκινογενέσεις- σε τζινς που είχαν κυκλοφορήσει στην αγορά της Ουγγαρίας.
Τα καθαριστικά
«Αθώα» δεν είναι ούτε τα ρούχα που μόλις έχουν τοποθετηθεί στις ντουλάπες μετά το καθαριστήριο. «Στα καθαριστήρια χρησιμοποιείται ως καθαριστικό η ουσία υπερεχλωροαιθυλένιο (Ρerc) που θεωρείται καρκινογόνος. Γι΄ αυτό τον λόγο, καλό είναι οι πολίτες να κρατάνε τα ρούχα έξω από την ντουλάπα για μερικές ώρες ή μία ημέρα», λέει ο κ. Κατσαρός.
Όσο για τα καθαριστικά, τα αρωματικά χώρου, τα απορρυπαντικά και τα καλλυντικά, είναι τα προϊόντα που μπορεί να περιέχουν όχι μία αλλά περισσότερες επικίνδυνες χημικές ουσίες. Κάποιες απ΄ αυτές προκαλούν δερματικές αλλεργίες και αναπνευστικά προβλήματα και άλλες είναι ύποπτες για καρκινογενέσεις. Μάλιστα στα καλλυντικά, ουσίες όπως οι φθαλικές ενώσεις είναι ευκολότερο να περάσουν στο αίμα λόγω της επαφής που έχουν τα προϊόντα με το δέρμα.
Όσο για τα καθαριστικά, τα αρωματικά χώρου, τα απορρυπαντικά και τα καλλυντικά, είναι τα προϊόντα που μπορεί να περιέχουν όχι μία αλλά περισσότερες επικίνδυνες χημικές ουσίες. Κάποιες απ΄ αυτές προκαλούν δερματικές αλλεργίες και αναπνευστικά προβλήματα και άλλες είναι ύποπτες για καρκινογενέσεις. Μάλιστα στα καλλυντικά, ουσίες όπως οι φθαλικές ενώσεις είναι ευκολότερο να περάσουν στο αίμα λόγω της επαφής που έχουν τα προϊόντα με το δέρμα.
Οι έρευνες
Η τοξική απειλή μέσα στα σπίτια έχει αποδειχθεί και από επιστημονικές μελέτες. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ομάδα Φυσικής Κτιριακού Περιβάλλοντος) σε σπίτια της Αθήνας έδειξε ότι σχεδόν 9 στα 10 παρουσιάζουν υψηλές συγκεντρώσεις των επικίνδυνων μικροσωματιδίων ΡΜ1 και ΡΜ2,5. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται μέσα στα σπίτια- συνθετικές μοκέτες, βερνίκια με επικίνδυνες ουσίες, απορρυπαντικά που απελευθερώνουν τις λεγόμενες οργανικές πτητικές ενώσεις- ήταν μία από κύριες αιτίες για τις υψηλές συγκεντρώσεις των ρύπων.
Μόνο ένας χημικός- και μάλιστα έπειτα από μετρήσεις- μπορεί να εντοπίσει τις παραπάνω χημικές ουσίες. Γι΄ αυτό τον λόγο οι επιστήμονες συμβουλεύουν τους καταναλωτές ότι ένα αναπνευστικό πρόβλημα ή μία αλλεργική αντίδραση μέσα στο σπίτι πρέπει να τους υποψιάσει.
Μόνο ένας χημικός- και μάλιστα έπειτα από μετρήσεις- μπορεί να εντοπίσει τις παραπάνω χημικές ουσίες. Γι΄ αυτό τον λόγο οι επιστήμονες συμβουλεύουν τους καταναλωτές ότι ένα αναπνευστικό πρόβλημα ή μία αλλεργική αντίδραση μέσα στο σπίτι πρέπει να τους υποψιάσει.