Του Νικου Γ. Ξυδακη
Αρχισε σαν η μεγαλύτερη απεργιακή κινητοποίηση από την εποχή της απεργίας για
τα μέτρα Γιαννίτση, το 2001· προτού περάσουν τρεις ώρες τέλειωνε σαν τραγωδία.
Εκατό και περισσότεροι χιλιάδες άνθρωποι, νέοι, μεσήλικες, ηλικιωμένοι, κύριοι
με το σακάκι τους και καπελάκι για τον ήλιο, κυρίες με μαλλί κομμωτηρίου και
μαύρο γυαλί, άνθρωποι νοικοκυραίοι, φιλήσυχοι, ειρηνικοί, μα τώρα ανήσυχοι,
νευρικοί, δύσθυμοι. Μπροστά από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο συγκεντρώνονται
δημοσιογράφοι. Πρόσωπα σκυθρωπά, ελάχιστοι μικροαστεϊσμοί. Περνούν γνωστοί: μια
γκαλερίστ, ένας ζωγράφος, ένας ξενοδόχος Κυκλάδων, μια πρώην ιδιαιτέρα υπουργού,
ένας εκδότης βιβλίων, ένας βουλευτής, ένας νομαρχιακός σύμβουλος, ένας
διευθυντής εφημερίδας, ένας άνεργος δημοσιογράφος, μια συνταξιούχος
δημοσιογράφος, ένας επιχειρηματίας με τρία καταστήματα.
Διάχυτη ένταση
Ο ήλιος καίει ανελέητος, τα κινητά ανάβουν, διάσπαρτος κόσμος αποδοκιμάζει
την ομιλία του προέδρου της ΓΣΕΕ. Διάχυτη ένταση, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία
αντιλαμβάνονται εναργέστερα το βάρος της στιγμής, την κρισιμότητα των
περιστάσεων, την ευθύνη. Ξέρουν ότι σήμερα η Βουλή συνεδριάζει, αντιμέτωπη με
μια από τις κρισιμότερες αποφάσεις της μεταπολιτευτικής της ζωής: για να ψηφίσει
το Πρόγραμμα Στήριξης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής
Ενωσης. Η χώρα σώζεται από τη χρεοκοπία, αλλά επιβάλλονται περικοπές στα
εισοδήματα, σκληρή φορολογία, αναμόρφωση του ασφαλιστικού. Τα επόμενα χρόνια, η
ζωή θα είναι διαφορετική.
Ερχονται ειδήσεις για το συγκεντρωμένο πλήθος: στο Σύνταγμα βρίσκεται η
κεφαλή. Μεταξύ Αλεξάνδρας και Μουσείου τα οργανωμένα αριστερά μπλοκ απομακρύνουν
αγέλες μπάχαλων. Οι μπάχαλοι προχωρούν απ’ τα πλαϊνά των οργανωμένων
συνδικαλιστικών και πολιτικών μπλοκ, προσπερνούν τα πρωτοβάθμια σωματεία,
προσπερνούν ακόμη και τα περιφρουρημένα μπλοκ των συντεταγμένων αντεξουσιαστών,
προχωρούν προς τα Χαυτεία, χάνονται μες στο πλήθος, δυσοίωνα. Στουρνάρη και
Πατησίων αναποδογυρισμένοι κάδοι. Η πορεία προχωράει αργά, μπαίνει στη Σταδίου,
κοντεύει δύο η ώρα.
Από το Σύνταγμα μάς τηλεφωνούν: γίνονται επεισόδια, πέφτουν χημικά. Κανείς
δεν έχει εικόνα τι γίνεται στα άκρα του τεράστιου πλήθους. Πριν από την πλατεία
Κλαυθμώνος βλέπουμε πυκνό μαύρο καπνό να σκεπάζει τον στενό ορίζοντα και να
ανεβαίνει στον ουρανό. Πυρκαγιά. Στην Κοραή, δύο αυτόπτες δημοσιογράφοι
αφηγούνται: έσπαγαν την Εμπορική επί της Σταδίου, μετά σπάσανε το κατάστημα
Zara, πετάξανε μια μολότοφ μέσα στη βιτρίνα, αμέσως ενεργοποιήθηκε το αυτόματο
σύστημα πυροπροστασίας, η φωτιά έσβησε σε μερικά λεπτά. Μια άλλη μικρο-ομάδα
είχε διασχίσει τη Σταδίου, ελάχιστα λεπτά μετά το σπάσιμο του Zara, και έσπαγε
το κατάστημα της τράπεζας Marfin στο μικρό εκλεκτικιστικό κτίριο πριν από το
Αττικόν, έσπασε τις τζαμαρίες, έριξε μολότοφ μέσα. Κανείς δεν πρόλαβε να
αντιδράσει στην τυφλή, φονική βία. Πήρε φωτιά, μικρή στην αρχή, μα γρήγορα
φούντωσε· η πορεία κοντοστάθηκε, μαύρος καπνός πηχτός άρχισε να βγαίνει από
παράθυρα άνω ορόφων του κτιρίου, άνθρωποι βγήκαν στα μπαλκόνια. Κάτι συνέβαινε,
κάτι απειλητικό. Σε μερικά λεπτά έφτασε η Πυροσβεστική. Ημουν εκεί. 14.15,
άνθρωποι στέκονταν έξω από το καπνισμένο κτίριο, μια ομάδα ΜΑΤ, φωτογράφοι,
τηλεοπτικές κάμερες, κανείς δεν ήξερε τίποτε. Από πλαϊνά μπαλκόνια άνθρωποι
πετούσαν μπουκάλια νερό στους εγκλωβισμένους του δευτέρου ορόφου.
Η πορεία συνεχιζόταν διστακτική, φήμες κυκλοφορούσαν για έναν άνθρωπο που
χτύπησε άσχημα πηδώντας από μπαλκόνι. Κόσμος περνούσε. Στην οδό Αμερικής τα
δακρυγόνα ήταν αποπνικτικά. Η πορεία σκόρπισε προς την Πανεπιστημίου· από το
Σύνταγμα κατέβαινε σκόρπιος κόσμος πολύς, καπνοί και δακρυγόνα σπρωγμένα από
έναν ελαφρότατο άνεμο έκαναν την ατμόσφαιρα αποπνικτική, άνθρωποι έκαναν εμετό.
Η πορεία έχει διαλύσει.
Βουβή πόλη
Χάος. Προπύλαια, 15.10, τηλεφώνημα: Υπάρχουν νεκροί, το γράφουν τα μπλογκ!
Μην πιστεύεις τα μπλογκ! 15.11, τηλεφώνημα: Γαλλικό κανάλι μιλάει για δύο
νεκρούς. 15.13: Το RAI μιλάει για τρεις νεκρούς σε τράπεζα, το ίδιο και το CNN.
Κοιτάω γύρω μου, μου φαίνεται ότι όλοι μιλούν στα κινητά, όλα έχουν σιγήσει, όλα
επιβραδύνονται, παγώνουν. Πράγματι, όλοι μιλούν στα κινητά, κατόπιν τα κλείνουν
και σιωπούν. Σκορπάνε. Τρεις νεκροί – αυτό, βουβό, πλανιέται στον αέρα μαζί με
αποκαΐδια και δακρυγόνο. Στη Σταδίου ένα μεγάλο πλήθος έχει ανασυνταχθεί και
πορεύεται. Προς την καμένη τράπεζα, προς τον τόπο του θανατικού; Κανείς δεν
ξέρει πια, κανείς δεν ξέρει τίποτε. Χτυπάει το κινητό: η απεργία ανεστάλη,
κατεβαίνουμε στην εφημερίδα. Διασχίζω την πόλη, είναι βουβή.